دا ÚÛŒÙ†Û Ø®Ù„Ú© Ú†Û Ù‡Ø± آیت په لاس ورشي نو د Ø®Ù¾Ù„Û Ø®ÙˆÚšÛ Ù…Ø·Ø§Ø¨Ù‚ به ÛŒÛ Ù…Ø¹Ù†Ø§ او ØªÙØ³ÛŒØ± کوي، د آیت اصل Ù…Ùهوم به نه بیانوي:
(Û±): مثلاً دغه آیت: الله تعالٰی ÙØ±Ù…ایي: يٰٓا Ø£ÙŽÙŠÙّهَا الَّذÙيْنَ آمَنÙوْٓا Ø£ÙŽØ·ÙيْعÙوا اللّٰهَ ÙˆÙŽ Ø£ÙŽØ·ÙيْعÙوا الرَّسÙوْلَ ÙˆÙŽ Ø£ÙولÙÛŒ الْأَمْر٠مÙنْكÙمْ. (سورة النساء، آیت: ÛµÛ¹).
ژباړه: ای د ایمان خاوندانو د الله اطاعت کوئ او د رسول ï·º اطاعت کوئ او په تاسو Ú©Û Ø¯ (اولوالامر) اطاعت کوئ.
دلته د الله جل جلاله اطاعت او د رسول الله اطاعت سره سره د اولوالامر اطاعت هم لازمي ګرÚول شوی خو دا خلک به دا دوه مخکني ÙØ±Ø¯Ù‡ یادوي او آخري به نه یادوی ÚÚ©Ù‡ هلته د اولوالامر څخه مراد کوم خلک دي دا به Ù„Ø§Ù†Ø¯Û ÙˆØ§Ø¶Ø Ú©Ú“Ùˆ.
تشریØ: د (اÙوْلÙÛŒ الْاَمْر٠مÙنْکÙمْ) په ØªÙØ³ÛŒØ± Ú©Û Ø§Ù…Ø§Ù… ابوبکر جصاص ÙØ±Ù…ایي: امامان او ØØ§Ú©Ù…ان دواړه ØªØ±Û Ù…Ø±Ø§Ø¯ دي په دیني معاملو Ú©Û Ø¨Ù‡ د علماؤ او Ùقهاؤ اطاعت کوئ او په سیاسي معاملاتو Ú©Û Ø¨Ù‡ د شرعي ØØ§Ú©Ù… اطاعت کوي. (اØÚ©Ø§Ù… القرآن للجصاص: Ù¢ / ٢٥٦ باب ÙÙŠ طاعة اولي الامر) Ù€ علامه ابن قیم ÙØ±Ù…ایي: ÙØ·Ø§Ø¹Ø© الامرآء تبع لطاعة العلماء. د ØØ§Ú©Ù…انو اطاعت هم بالاخره د علماؤ اطاعت دی ÚÚ©Ù‡ هغوی به هم په شرعي مسایلو Ú©Û Ø¯ علماؤ اطاعت کوي. (اعلام الموقعين لابن القيم: Ù¡ / Û·)
مسلمانانوته دا ویل شوي دي Ú†Û Ø¯ الله او د هغه د رسول ï·º اطاعت وکړئ او د علماؤ او Ùقهاؤ اطاعت وکړئ کوم Ú†Û Ø¯ الله او د هغه د رسول ï·º د کلام شرØÙ‡ کوونکي دي او د دغه اطاعت اصطلاØÙŠ Ù†ÙˆÙ… تقلید دی.
د اسلامي پاچا او د ده د وزيرانو، ØØ§Ú©Ù…انو، قاضيانو، لښکري مشرانو او د نورو واکمنانو ØÚ©Ù… منل ضرور دی، ترڅو Ú†Û Ø¯ÙˆÙ‰ د الله تعالٰى (ج) او د رسول الله (ص) له اØÚ©Ø§Ù…Ùˆ څخه مخال٠کوم ØÚ©Ù… Ùˆ نه Ú©Ú“ÙŠØŒ Ú©Ù‡ د الله تعالٰى (ج) او د رسول الله (ص) د صریØÙˆ اØÚ©Ø§Ù…Ùˆ په خلا٠کوم ØÚ©Ù… ورکړي نو د دغه ØÚ©Ù… منل له سره نه دي په کار! Ù…ÙØ³Ø± امام رازي وایي Ú†Û Ø¯ (اولي الامر) د Ù„ÙØ¸ څخه علماء مرادول اولٰی او غوره کار دی. (ØªÙØ³ÙŠØ± کبير: Ù£ / ٣٣٤)
(Û²): یو اطاعت دی او بل له چا پوښتنه کول په Ø¯Û ÙØ±Ù‚ دی، اوس موږ اطاعت Ú…Ù†Ú«Ù‡ Ú©Ú“Ùˆ او قرآن په Ø¯Û Ø§Ú“Ù‡ Ú…Ù‡ ویلي، دا خبره په دغه آیت Ú©Û ÙˆØ§Ø¶ØÙ‡ شوÛ: د قرآن کریم آیت دی: (ÙَسْئَلÙوْٓا أَهْلَ الذÙّكْر٠إÙنْ ÙƒÙنتÙمْ لَا تَعْلَمÙوْنَ(. (سورة النّØÙ„ØŒ آیت: ٤٣) ÙŠØ¹Ù†Û ØªØ§Ø³Ùˆ د علماوو څخه پوښتنه وکړئ Ú©Ù‡ تاسو نه پوهيږئ. دا سوال یو چا ته پيدا Ú©ÙŠÚ–ÙŠ Ú†Û Ø§Ù„Ù„Ù‡ ï·» ÙˆÙ„Û Ø¯Ø§Ø³Û Ùˆ نه ويل Ú†Û ØªØ§Ø³Ùˆ د قرآن او ØØ¯ÙŠØ« څخه پوښتنه وکړئ Ú©Ù‡ تاسو نه پوهÛږئ؟ Ú†Û Ø¯ علماوو څخه په پوښتنه ÙŠÛ Ø®Ù„Ú©Ùˆ ته امر Ú©Ú“ÛŒ دی؟.
علامه قرطبي ÙØ±Ù…ایي: لم یختل٠العلماء ان العامه علیها تقلید علماء ها وانهم المراد بقوله ï·»: ÙØ§Ø³Ø¦Ù„وا اهل الذکر: واجمعوا علی ان الاعمی لا بد له من تقلید غیره مما یثق بتمیزه بالقبلة اذا اشکلت علیه Ùکذالک من لا علم له ولابصر له بمعنی ما یدین به لا بد من تقلید عالمه (ØªÙØ³ÛŒØ± جامع اØÚ©Ø§Ù… القرآن للعلامه قرطبي سورة الانبیاء: Û· / Û²Û´Û± رشیدیه).
ژباړه: د علماؤ پر Ø¯Û Ø®Ø¨Ø±Ù‡ Ø§ØªÙØ§Ù‚ دی Ú†Û Ù¾Ø± غیر مجتهد تقلید واجب دی â€³ÙØ§Ø³Ø¦Ù„وا اهل الذکر″ نه مراد علماء کرام دي پر Ø¯Û Ø§Ø¬Ù…Ø§Ø¹ ده Ú†Û Ú©Ù„Ù‡ پر نه لیدونکي قبله مشتبه شي نو په Ø¯Û ØµÙˆØ±Øª Ú©Û Ù¾Ø± هغه د لیدونکي تقلید (ÛŒØ¹Ù†Û Ø®Ø¨Ø±Ù‡ منل) لازم دي همدا شان پر هغه کسانو Ú†Û Ø¯ علم خاوندان نه وي او نه هم د هغوی لپاره پوهه او بصیرت وي د یوه مجتهد عالم تقلید لازم دی.
ØØ¬Ø© الاسلام امام غزالي (المتوÙÙŠ:: ÛµÛ°Ûµ هـ) لیکي: وإنما ØÙ‚ العوام أن يؤمنوا ويسلموا ويشتغلوا بعبادتهم ومعايشهم ويتركوا العلم للعلماء. (اØÛŒØ§Ø¡ علوم الدین) ژباړه: د عوامو پر ذمه د دین خبره دا ده Ú†Û Ø§ÛŒÙ…Ø§Ù† قبول Ú©Ú“ÙŠØŒ اسلام قبول Ú©Ú“ÙŠØŒ په عباداتو مشغول اوسي او خپل په کاروبار اخته اوسي د علم او تØÙ‚یق مسائل علماوو ته پرÛږدي.
Ú©Ù‡ عوام د مسائلو په تØÙ‚یق Ù¾Ø³Û ÚÙŠ او خپله Ùیصله کوي نو د هغو په اړه امام غزالي ÙØ±Ù…ايي: وقع ÙÙŠ Ø§Ù„ÙƒÙØ± من ØÙŠØ« لا يدري كمن يركب لجة Ø§Ù„Ø¨ØØ± وهو لا ÙŠØ¹Ø±Ù Ø§Ù„Ø³Ø¨Ø§ØØ©. (اØÛŒØ§Ø¡ علوم الدین) ژباړه: هغوی به پوهیږي نه خو د Ú©ÙØ± د Ø®Ø·Ø±Û Ø³Ø±Ù‡ به مخ وي، دا کار دا ډول دی Ù„Ú©Ù‡ د یو شخص Ú†Û Ù„Ø§Ù…Ø¨Ùˆ نه وي زده او د سیند په تل Ú©Û ÚØ§Ù† واچوي.
(Û³): درÛیمه خبره دا ده Ú†Û Ú©Ù„Ù‡ موږ وایو اطاعت د الله جل جلاله بیا اطاعت د رسول کریم صلی الله علیه وسلم او د اولوالامر خبره ومنئ او له اهل الذکر پوښتنه وکړئ Ú…Ù†Ú«Ù‡ Ú†Û Ù¾ÙˆØ±ØªÙ†ÙŠ آیت Ú©Û Ú…Ø±Ú«Ù†Ø¯ شول اوس دلته خبره Ù…Ø®Û ØªÙ‡ راÚÙŠ Ú†Û Ø¯Ø§ به Ú…Ù†Ú«Ù‡ او په کومه طریقه کوو، قرآن کریم په Ø¯Û Ø§Ú“Ù‡ Ø¯Ø§Ø³Û ÙØ±Ù…ایي: آمنوا کما آمن الناس... ایمان راوړئ Ù„Ú©Ù‡ Ú…Ù†Ú«Ù‡ Ú†Û Ø¯ØºÙˆ خلکو ایمان راوړی ÛŒØ¹Ù†Û ØµØØ§Ø¨Ù‡ کرام Ú†Û Ø¯Ù„ØªÙ‡ موږ اهلسنت والجماعت په اجماع د امت قایل یو.
اجماع د قرآن او سنت وروسته د شرعي اØÚ©Ø§Ù…Ùˆ د استنباط مصدر بلل Ú©ÙŠÚ–ÙŠØŒ د نبي کريم صلی الله عليه وسلم مبارک ØØ¯ÛŒØ« دی: «إÙÙ†ÙŽÙ‘ اللّٰهَ لَا يَجْمَع٠أÙمَّتÙÙŠ أَوْ قَالَ Ø£Ùمَّةَ Ù…ÙØÙŽÙ…ÙŽÙ‘Ø¯Ù ØµÙŽÙ„ÙŽÙ‘Ù‰ اللّٰه٠عَلَيْه٠وَسَلَّمَ عَلَى ضَلَالَة٠وَيَد٠اللّٰه٠مَعَ الْجَمَاعَةÙ» (ترمذي رقم Ø§Ù„ØØ¯ÛŒØ«: Û²Û±Û¶Û·) باسناد صØÙŠØ. يقيناً Ú†Û Ø§Ù„Ù„Ù‡ تعالٰی زما امت یا د Ù…ØÙ…د صلی الله عليه وسلم امت په بÛÙ„Ø§Ø±Û Ø³Ø±Ù‡ جمع کولی نشي او د الله مرسته او مدد له جماعت سره ده. په ØØ¯ÙŠØ« Ø´Ø±ÙŠÙ Ú©Û Ø¯Û Ù…Ø·Ù„Ø¨ ته اشاره Ø´ÙˆÛ Ø¯Ù‡ Ú†Û Ù‡Ø± کله د امت علماء پر يوه مسئله تواÙÙ‚ ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ هغه مسئله هدايت ده او هدايت د الله او د هغه د رسول د قبول ÙˆÚ“ دی، ÚÚ©Ù‡ اجماع هغه Ú…Ù‡ ده Ú†Û Ø§Ù„Ù„Ù‡ ï·» او د هغه رسول ور سره مواÙÙ‚ دي.
رسول الله ï·º د ØØ¬Øª الوداع په خطبه Ú©Û Ø¯ ټولو ØµØØ§Ø¨Ù‡ کرامو په Ù…Ø®Ú©Û ÙˆÙØ±Ù…ایل: ثلاث لا يغل عليهن قلب امرئ مسلم إخلاص العمل لله ÙˆØ§Ù„Ù†ØµØ Ù„Ø£Ø¦Ù…Ø© المسلمين ولزوم جماعتهم ÙØ¥Ù† دعوتهم تØÙˆØ· من ورائهم. أخرجه Ø£ØÙ…د (Û´/Û¸Û°ØŒ رقم: Û±Û¶Û·Û¸Û´)ØŒ والدارمي (Û±/Û¸Û¶ØŒ رقم: Û²Û²Û¸)ØŒ وأبو يعلى (Û±Û³/۴۰۸، رقم: Û·Û´Û±Û³)ØŒ والطبراني (Û²/Û±Û²Û¶ØŒ رقم: Û±ÛµÛ´Û±)ØŒ ÙˆØ§Ù„ØØ§ÙƒÙ… (Û±/۱۶۲، رقم: Û²Û¹Û´) وقال: صØÙŠØ على شرط الشيخين. ژباړه: د دریو خویونو په شته والي Ú©Û Ø¯ Ù‡ÛÚ… یوه مسلمان زړه به خیانت ونکړي:
اول:Ù€ Ú†Û Ù¾Ù‡ اعمالو Ú©Û ÛŒÛ Ø¯ الله تعالٰی لپاره اخلاص وي. دوهم:Ù€ Ú†Û Ù¾Ù‡ زړه Ú©Û ÛŒÛ Ø¯ مسلمانانو خیر غوښتنه وي.
درÛیم:Ù€ Ú†Û Ø¯ مسلمانانو د جماعت د اتباع لزوم وي ÚÚ©Ù‡ Ú†Û Ø¯ هغو دعاء د شا لخوا څخه هغوی را Ú†Ø§Ù¾ÛØ±Ù‡ Ú©Ú“ÙŠ دي.
Ù„Ú©Ù‡ Ú…Ù†Ú«Ù‡ Ú†Û ØªØ§Ø¨Ø¹ÛŒÙ†Ùˆ څخه Ù…Ø®Ú©Û Ø¯ ØµØØ§Ø¨Ù‡ کرامو یو نسل Ù„ ØªÛØ± شوی ؤ په کومه مسئله Ú†Û ØµØØ§Ø¨Ù‡ کرامو اجماع Ú©Ú“Û ÙˆÙ‡ نو امام ØµØ§ØØ¨ به له قرآن کریم او سنت وروسته هماغه قول غوره کاوه او په Ù‡ØºÛ Ø§Ø¬Ù…Ø§Ø¹ به ÛŒÛ Ø¹Ù…Ù„ کاوه. دارنګه Ú©Ù‡ په کومه مسئله Ú©Û Ø§Ù…Ø§Ù… ØµØ§ØØ¨ پورتني دلائل پیدا نه Ú©Ú“Ù„ نو بیا به ÛŒÛ Ø¯ Ù…Ø³Ø¦Ù„Û ØÙ„ د ØµØØ§Ø¨Ù‡ کرامو په اقوالو Ú©Û Ù…Ø¹Ù„ÙˆÙ…ÙˆÙ‡ او امام ØµØ§ØØ¨ په خپله ÙØ±Ù…ایل: کله Ú†Û Ù…Ø§ØªÙ‡ ښکاره شي Ú†Û Ù¾Ù‡ کومه خبره Ú©Û Ø¯ ØµØØ§Ø¨Ù‡ ؤ اقوال مختل٠دي نو زما Ú†Û Ú©ÙˆÙ… خوښ شي هغه ØªØ±Û Ø§Ø®Ù„Ù….
(Û´): قرآن کریم Ú©Û Ú‰ÛØ±Ùˆ ÚØ§ÛŒÙˆ Ú©Û Ø¯ Ù†ÛØºÛ Ù„Ø§Ø±Û Ø³Ù¾Ø§Ø±ÚšØªÙ†Û Ø´ÙˆÙ‡ مثلاً:
کله Ú†Û Ù…ÙˆÚ– وایو اهدنا الصراط المستقیم دا سبق او درس د تقلید دی، مطلب ÛŒÛ Ø¯Ø§Ø³Û Ù†Ù‡ دی بیان Ú©Ú“ÛŒ Ú†Û ØªØ§Ø³Ùˆ قرآن او سنت Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø±ÙˆØ§Ù† شئ، د Ø¯Û Ù…Ø·Ù„Ø¨ Ø¯Ø§Ø³Û Ø¯ÛŒ Ú†Û Ø¯ هغو خلکو خبره ومنئ Ú†Û Ù‚Ø±Ø¢Ù† ÛŒÛ Ø³Ù¾Ø§Ø±ÚšØªÙ†Ù‡ Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡ هم هغوی به تاسو قرآن او سنت ته ورسوي او در زده به ÛŒÛ Ú©Ú“ÙŠØŒ د هغوی لاره به د عاÙیت لاره وي، د سلامتي لاره به وي، نو دلته Ù†ÛØºÙ‡ لاره کومه یوه ده؟.
قرآن Úواب ÙØ±Ù…ایي: صراط الذین انعمت علیهم نو دغه د انعمت علیهم لاره د اشخاصو لاره ده Ù„Ú©Ù‡ انبیاء صدیقین شهداء صالØÛŒÙ† او Ø¯Ø§Ø³Û Ù†ÙˆØ±.... دلته قرآن موږ ته د Ù†ÛŒØºÛ Ù„Ø§Ø±Û Ø³Ù¾Ø§Ø±ÚšØªÙ†Ù‡ له شخصیاتو څخه Ú©Ú“Û Ù„Ù‡ نمونو سره ÛŒÛ Ú©Ú“Û Ù„Ù‡ سمو اشخاصو څخه ÛŒÛ Ú©Ú“ÛØŒ اوس Ú©Ù‡ هر Ú…ÙˆÚ© Ù†ÛØº په Ù†ÛØºÙ‡ Ú©Ûني او مسایل له قرآن او ØØ¯ÛŒØ« څخه را ایستل پيل Ú©Ú“ÙŠ نو په ملیونو ملیونو Ù„Ø§Ø±Û Ø§Ùˆ مذاهب به جوړ شي، هره ډله به د Ø¨Ù„Û Ø®Ø¨Ø±Ù‡ نه مني، Ù‡ÛÚ… یو کس به د بل کس خبره نه مني، هر یوه ته به خپل استنباط، نظر، عقیده، پوهه، مسایل، او هر Ú…Ù‡ د قرآن او سنت مطابق ښکاري او د بل یوه به ردوي Ú©Ù‡ Ú…Ù‡ هم د هغه بل کس نظر به له ده څخه غوره وي، ØÙ‚یقت دا دی Ú†Û Ø³Ù…Ù‡ لاره به Ú…Ù†Ú«Ù‡ Ù…ÙˆÙ…Û Ø§Ùˆ دا هم ØÙ‚یقت دی Ú†Û Ø³Ù…Ù‡ لاره قرآن ده او سمه لاره ØØ¯ÛŒØ« رسول ده اوس به دا سم تعبیر او سم تعیین او سم استدراک له کومه ÚØ§ÛŒÙ‡ اخیستل Ú©ÛÚ–ÙŠ او Ú…Ù†Ú«Ù‡ به نیول Ú©Ûږي؟ قرآن د دغه سم تعبیر پخاطر ÙØ±Ù…ایلي: د الله تعالٰی انعام ترلاسه کوونکو Ù¾Ø³Û Ú«Ø±ÚÙ‡ او هغوی تعقیب کړه، د هغوی لمن ونیسه، د هغوی پر قدم چلیږه، صراط الذین انعمت علیهم دا لومړنی درس دی د الله تعالٰی لخوا او دا لومړی درس د قرآن دی او دا لومړی درس هم په سورت ÙØ§ØªØÙ‡ Ú©Û Ø´Ø§Ù…Ù„ دی.
(Ûµ): مخکني خلک خو بلکل د خیر القرون او زموږ لپاره Ù†Ù…ÙˆÙ†Û ÙˆÛØŒ په Ø¯Û Ø§Ú“Ù‡ موږ ته نبي کریم صلی الله علیه وسلم Ø¯Ø§Ø³Û Ø³Ù¾Ø§Ø±ÚšØªÙ†Û Ú©Ú“ÙŠ دي: نبي کریم ï·º ÙØ±Ù…ایلي: Ùَقَدْ صَØÙ‘ÙŽ عَنْ رَسÙول٠اللّٰه٠صَلَّى اللّٰه٠عَلَيْه٠وَسَلَّمَ أَنَّه٠قَالَ: ″خَيْر٠النَّاس٠قَرْنÙÙŠ Ø«Ùمَّ الَّذÙينَ ÙŠÙŽÙ„ÙونَهÙمْ، Ø«Ùمَّ الَّذÙينَ ÙŠÙŽÙ„ÙونَهÙمْ″ (رواه الشیخین). ÙØ±Ù…ایي Ú†Û ØºÙˆØ±Ù‡ او ÚšÙ‡ خلک زما د وخت دي بیا هغه خلک Ú†Û ÙˆØ± Ù¾Ø³Û Ø¯ÙŠ Ù„Ú©Ù‡ تابعین او تبع تابعین. قرآن کریم Ø¯Ø§Ø³Û ÛŒØ§Ø¯ÙˆÙ†Ù‡ کوي: (وآخرین منهم لما یلØÙ‚وا بهم وهو العزیز الØÚ©ÛŒÙ…). ØµØØ§Ø¨Ù‡ وو نه وروسته به هم پاک او ØÙ‚ پالونکي خلک راشي Ú†Û Ø¯ØºÙ‡ وخت Ú©Û Ù†Ù‡ وو دا اشاره د امام ØµØ§ØØ¨ او نورو امامانو په اړه یو Ø²ÛŒØ±Û Ø¯Ù‡ او زموږ د مذهب په غوره والي او ØÙ‚والي Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø¯Ù„Ø§Ù„Øª کوي.
زموږ ائمه کرام په خیرالقرون Ú©Û Ø±Ø§ØºÙ„ÙŠ د آیت مصداق هم دي Ú†Û ØµØ§Ù„ØÛŒÙ† په Ú©Û Ø°Ú©Ø± شوي هلته هم دا خلک په Ú©Û Ø´Ø§Ù…Ù„ دي، دارنګه اولوالامر Ú©Û Ù‡Ù… مجتهدین او Ùقهاء شامل دي، Ø¯ØºØ³Û Ø§Ø¬Ù…Ø§Ø¹ د ØµØØ§Ø¨Ù‡ کرامو او د خیرالقرون او سلÙÙˆ په لار تګ کول موږ ته بیان شوي، اوس به موږ هغه لار نیسو کومه Ú†Û Ø¯Ø±Ù†Ùˆ مجتهدینو او Ùقهاء کرامو او د امت جیدو علماؤ Ù†ÛŒÙˆÙ„Û ÙˆÙ‡ له ÚØ§Ù†Ù‡ Ù†ÙˆÛ Ù„Ø§Ø±Û Ø¬ÙˆÚ“ÙˆÙ„ نوي مذاهب راایستل او په نویو لارو خلک روانول د امت درد نه دوا کوي Ø¨Ù„Ú©Û Ø¯Ø§ امت سره ټوټه ټوټه کوي ÚÚ©Ù‡ نبي کریم صلی الله علیه وسلم په څرګندو Ù¼Ú©Ùˆ ویلي: امام ترمذي په Ø¯Û Ù‡Ú©Ù„Ù‡ Ø¯Ø§Ø³Û Ù„ÛŒÚ©ÙŠ: «يَد٠اللّٰه٠مَعَ الْجَمَاعَة٠وَمَنْ شَذَّ شَذَّ Ø¥ÙÙ„ÙŽÙ‰ النَّارÙ» قَالَ أَبÙÙˆ عÙيسَى وَتَÙْسÙير٠الْجَمَاعَة٠عÙنْدَ أَهْل٠الْعÙلْم٠هÙمْ أَهْل٠الْÙÙقْه٠وَالْعÙلْم٠وَالْØÙŽØ¯Ùيث. سنن ترمذي / Û²Û°Û¹Û³. امام ترمذي د دغه ØØ¯ÛŒØ« په اړه ÙˆØ¶Ø§ØØª ورکوي: دی اهل علم او جماعت په (Ùقهاء، علماء او Ù…ØØ¯Ø«ÛŒÙ†Ùˆ) ØªÙØ³ÛŒØ±ÙˆÙŠ.
د ØØ¶Ø±Øª ابوذر ØºÙØ§Ø±ÙŠ Ø±Ø¶ÙŠ الله عنه مرÙوع ØØ¯ÛŒØ«: قَالَ رَسÙوْل٠اللّٰه٠ﷺ مَنْ Ùَارَقَ الْجَمَاعَةَ Ø´ÙØ¨Ù’رًا Ùَقَدْ خَلَعَ Ø±ÙØ¨Ù’قَةَ Ø§Ù„Ù’Ø§ÙØ³Ù’لَام٠مÙنْ عÙÙ†ÙÙ‚ÙÙ‡Ù. (ابوداؤد: Û² / Û³Û°Û·ØŒ مسند اØÙ…د، مشکوٰة: صـ/Û³Û° - Û³Û±). چا Ú†Û ÛŒÙˆÙ‡ Ù„ÙˆÛØ´Øª د مسلمانانو له جماعت څخه لرÛوالی غوره Ú©Ú“ (ÛŒØ¹Ù†Û Ú…Ùˆ مسایلو Ú©Û Ø¯ Ù„Ú– وخت لپاره هم لرÛوالی غوره Ú©Ú“) نو Ø¨ÛØ´Ú©Ù‡ دغه کس له Ø®Ù¾Ù„Û ØºØ§Ú“Û Ø¯ اسلام Ø±Ø³Û Ù„Ø±Û Ú©Ú“Ù‡.
دغه مضمون ته ورته بل ØØ¯ÛŒØ« دی: «مَنْ خَرجَ الْجَمَاعَةَ Ù‚Ùيدَ Ø´ÙØ¨Ù’ر٠Ùَقَدْ خَلَعَ Ø±ÙØ¨Ù’قَةَ Ø§Ù„Ù’Ø¥ÙØ³Ù’لَام٠عَنْ عÙÙ†ÙÙ‚Ùهٻ- مسند عبدالرزاق: Û±Û± / Û³Û³Û¹. ØØ§Ú©Ù…: Û± / Û²Û°Û´- سنن ترمذي رقم: Û²Û·Û¹Û°- مسند اØÙ…د / Û±Û·Û±Û³Û².
ÙØ§Ø¦Ø¯Ù‡: د Ø¯Û Ø§ØØ§Ø¯ÛŒØ«Ùˆ مطلب دا ده Ú†Û Ù¾Ù‡ عقائدو او نظریاتو Ú©ÛØŒ په اعمالو او اخلاقو Ú©Û Ø¯ ØµØØ§Ø¨Ù‡ کرامو رضي الله عنهم د جماعت سره Ú©ÛØ¯Ù„ پکار دي Ù€ او د هغوی تابعداري کول پکار دي او د دوی نه پس د جمهورو علماوو سره Ù¾Ø§ØªÛ Ú©ÛØ¯Ù„ پکار دي Ú†Û Ø¯ سنت او د صجابه وو د جماعت تابعدار دي Ù€ د جمهورو، سل٠صالØÛŒÙ†Ùˆ (ائمه کرامو او درنو مجتهدینو) څخه ÚØ§Ù†ØªÙ‡ بÛله ډله جوړونه او ÙØ±Ù‚Ù‡ بندي نه بچ Ú©ÛØ¯Ù„ پکار دي.
وآخر دعوانا ان الØÙ…د لله رب العالمین