دخپریدو نیټه : 2013-07-22 مخپرونکئ : 114 - دبÛنوالیکوال- Ú©Ù€
د Ø±ÙˆÚ˜Û Ø¯ÛŒØ§Ø±Ù„Ø³Ù…Ù‡ تØÙÙ‡
نثار اØÙ…د صمد
سرچینه : اخلاقی Ú©Ù†Ø§ÛŒÛ ØŒ دوهم جلد ØŒ ناچاپه
ګرانو او متدینو لوستونکو ØŒ وړمه ÙˆØ±Ú Ø¯ کاناډا په Ø§ÛØ¬Ú©Ø³ ښار Ú©ÛŒ یوه ډیره زړه Ø¯Ø±Ø¯ÙˆÙ†Ú©Û Ù¾ÛŒÚšÙ‡ Ø±Ø§Ù…Ù†ÚØªÙ‡ سوه : یوه منوره او مشهوره Ø§ÙØºØ§Ù†ÙŠ Ú©ÙˆØ±Ù†Û Ø¯Ù‡ Ú†ÛŒ یوه ډیره ښایسته ØŒ متدینه ØŒ تعلیم ÛŒØ§ÙØªÙ‡ او مهربانه لور ÛŒÛ Ø¯Ø±Ù„ÙˆØ¯Ù‡ Ú†ÛŒ په یوه ډیره مشهوره Ú©Ù…Ù¾Ù†Û Ú©ÛŒ Ù…Ù†ÛØ¬Ø±Ù‡ وه او تل به ÛŒÛ ÚšÙ‡ ØØ¬Ø§Ø¨ او اسلامی لباس اغوست . خورا ټینګه پرهیزګاره او زاهده پیغله وه . والدینو دغه Ù¾ÛØºÙ„Ù‡ په Ø§ÙØºØ§Ù†Ø³ØªØ§Ù† Ú©ÛŒ یو Úوان ته ورکړه Ú†ÛŒ یو نیم کال مخکی د کابل د طب پوهنÚÛŒ څخه ÙØ§Ø±Øº سوی او تازه ډاکټر سوی Ùˆ . دغه Úوان Ø¯Ø±Û Ù…ÛŒØ§Ø´ØªÛŒ مخکی کاناډا ته Ø±Ø§ÙˆØ±Ø³ÛØ¯ او میرمنی ÛŒÛ ÚšÙ‡ کور هم ورته رانیوی Ú†ÛŒ دواړه Ù¾Ú©ÚšÛŒ Ø§ÙˆØ³ÛØ¯Ù„ . یو ښایسته زوی ÛŒÛ Ù‡Ù… درلود Ú†ÛŒ یو نیم کلن دی ( ÚÚ©Ù‡ هغوی Ø¯Ø±Û Ú©Ø§Ù„Ù‡ مخکی په کندهار Ú©ÛŒ واده Ú©Ú“ÛŒ Ùˆ ) . Ø¯Ø±Û ÙˆØ±ÚÛŒ مخکی دغه Úوان پر داسی مهال پر خپله مهربانه میرمن باندی د Ú†Ø§Ú“Û ØÙ…له ÙˆÚ©Ú“Ù‡ Ú†ÛŒ روژه مات ته Ùقط یو ساعت پاته Ùˆ . دغه ÙˆØØ´ÛŒ انسان خپله معصومه میرمن Û´Û¸ واره په چاړه ووهله ØŒ Ø³ÙˆØ±Û Ø³ÙˆØ±Û Ø§Ùˆ ÚØ§ÛŒ پر ÚØ§ÛŒ ÛŒÛ Ø´Ù‡ÛŒØ¯Ù‡ Ú©Ú“Ù‡ ØŒ انا لله Ùˆ انا الیه راجعون . پولیسو دغه Úوان ونیوئ خو د میرمنی د والدینو کور ÛŒÛ Ø®Ø±Ø§Ø¨ Ú©Ú“ . زه نه پوهیږ Ú†ÛŒ دا Ú…Ù†Ú«Ù‡ ډاکټر او تعلیم ÛŒØ§ÙØªÙ‡ انسان Ùˆ ØŸ! نو ستاسو درنو دوستانو څخه ورورګلویزه هیله ده Ú†ÛŒ دغه شهیدی او ټولو شهیدانو او مرØÙˆÙ…ینو ته دعا وکړئ ØŒ والسلام .
قدسی ØØ¯ÛŒØ« دی Ú†ÛŒ الله تعالی ÙØ±Ù…ایی : « د بنی آدم هر عمل د هغه خپل ÙˆÛŒ ØŒ مګر روژه زما لپاره ده او د هغه بدله به زه ورکوم » . موږ پوهیږو Ú†ÛŒ د الله بدله رØÙ…ت ØŒ Ù…ØºÙØ±Øª او هدایت دی . د Ø±ÙˆÚ˜Û Ù…ÛŒØ§Ø´Øª د معنوی او ÙØ±Ù‡Ù†Ú«ÛŒ بیا رغونی ØŒ عÙÙˆÛŒ او ØªÛŒØ±Ø±ÛØ¯Ù†ÛŒ ØŒ د باطلو عادتونو د پرÛښودنی ØŒ د غÙلت له خوبه د Ø±Ø§ÙˆÛŒÚšÛØ¯Ù†ÛŒ ØŒ د شهوت له دامه د خلاصیدنی ØŒ د غیبت ØŒ ØØ³Ø¯ ØŒ درواغو او ګناه څخه د لیری Ú©ÛØ¯Ù†ÛŒ میاشت ده . ÚÚ©Ù‡ ØŒ یوولس میاشتی زموږ او دغه یوه میاشت د الله ده نو څومره مراعات ÛŒÛ Ø¨Ø§ÛŒØ¯ ÙˆÚ©Ú“Ùˆ . دا هم د Ø¯Û Ù…Ø¨Ø§Ø±Ú©ÛŒ میاشتی لپاره دیارلسمه تØÙÙ‡ Ú†ÛŒ ستاسو درانه ØØ¶ÙˆØ± ته ÛŒÛ ÙˆÚ“Ø§Ù†Ø¯ÛŒ کوم ( Ù† . صمد )
د ÛŒÙˆÛ Ù†ÛŒÚ©Û Ø§Ú“ØªÛŒØ§
په يو روايت ÙƒÛŒ راÚÙŠ Ú†Û Ø¯ قیامت په ÙˆØ±Ú Ø¨Ù‡ الله رب العزت يو Úوان ودروي . د هغه ګناهونه او Ù†ÙŠÙƒÛ Ø¨Ù‡ Ù¼ÙˆÙ„Û Ø³Ø±Ù‡ برابری سي . الله رب العزت به ورته وايي Ú†ÛŒ Ø§Û Ø¨Ù†Ø¯Ù‡ ! كه ستا سره يوه بله نيكي هم وای نو ما به ته جنت ته بÛولى وای . Úوان به ورته وايي Ú†ÛŒ Ø§Û Ø§Ù„Ù„Ù‡ رب العزته ! ماته اجازه راكړه Ú†ÛŒ د خپلوانو څخه ÛŒÛ ÙˆØºÙˆØ§Ú“Ù… . الله تعالی به اجازه وركړى . دا Úوان په زړه ÙƒÛŒ Ú‰ÛØ± ډاډه وي ØŒ Ú†Û Ø²Ù…Ø§ خپلوان خو په دنيا ÙƒÛ Ù…Ø§ØªÙ‡ په هر مصيبت ÙƒÛ Ù¾ÙƒØ§Ø± راتلل ØŒ او زه به دوى ته پكار ورتلم نو ضرور به يوه نيكي راكوي .
اول به خپل ورور ته ورسی او ورته وبه وايي Ú†ÛŒ ورور جانه ! موږ په دنيا ÙƒÛ ÙŠÙˆ ÚØ§Ù‰ ژوند سره Ú©Ú“ÛŒ دی ØŒ زما او ستا Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„ÙŠ يوه وه ØŒ غم مو هم يو Ùˆ ØŒ ما او تا به يو لاس يو بازو وو . كه ستا به Ú…Ù‡ ضرورت Ùˆ ما به پوره كاوه ØŒ او كه به زما Ú…Ù‡ ضرورت Ùˆ ØŒ نو تا به پوره كاوه . اوس زه Ùقط ÛŒÙˆÛ Ù†ÙŠÙƒÛ ØªÙ‡ اړتیا لرم ØŒ بس يوه نيكي راكړه . ورور به ورته وايي Ú†ÛŒ ګرانه ! نن ÙˆØ±Ú Ø²Ù‡ ستا سره هیڅ مرسته نسم كولاى ØŒ Ù‡Ø³Û Ù†Ù‡ Ú†ÛŒ زما Ù†ÙŠÙƒÛ ÙƒÙ…ÙŠ سي زه به Ú…Ù‡ كوم ØŸ په Ø¯Û Ú‰ÙˆÙ„ به ورور منÙÛŒ Úواب وركړى .
د ورور څخه به د Ù…Ø£ÙŠÙˆØ³Û Ù¾Ù‡ ØØ§Ù„ Ú©ÛŒ پلار ته ولاړ سي او ورته وبه وايي Ú†ÛŒ پلارجانه ! زه ستا زوى يم ØŒ ستا د سترګو يخوالی يم ØŒ ستا د زړه ټوټه يم ØŒ زما ÙŠÙˆÛ Ù†ÙŠÙƒÛ ØªÙ‡ ضرورت دی . په دنيا ÙƒÛ Ú†ÛŒ به كوم مشكل ماته راتی نو ته به راسره ولاړ ÙˆÛ . پلار جانه ! ته خو زما د سر سیورى ÙŠÛ ØŒ نن زما یو مشكل دی كه صر٠یوه نيكي Ø±Ø§ÙƒÚ“Û ØŒ زما مشكل ØÙ„ كیږی . مګر پلار به هم انكار وكړى ØŒ او زوى به مأيوس ÚÙ†ÛŒ روان سي .
خور ته به ورسي او ورته وبه وايي Ú†ÛŒ زما Ø®ÙˆØ±Ø¬Ø§Ù†Û ! زما او ستا په دنيا ÙƒÛ Ú…ÙˆÙ…Ø±Ù‡ Ù…ØØ¨Øª Ùˆ ØŒ ما هر Ú…Ù‡ له تانه قربان ÙƒÚ“ÙŠ وو . زه ستا ورور يم ØŒ زما Ùقط يوه نيكي كمه ده ØŒ كه يوه نيكى Ø±Ø§ÙƒÚ“Û Ù†Ùˆ نجات به ØØ§ØµÙ„ Ú©Ú“Ù… . مګر خور به هم انكار وكړى . دا Úوان به Ø®Ù¾Ù„Û Ù…ÛŒØ±Ù…Ù†ÛŒ ته راسي او پوره يقين به ÛŒÛ ÙˆÙŠ Ú†Û Ø¯Ø§ خو ضرور نيكي راكوي . ورته وبه وايي Ú†ÛŒ زما او ستا څومره Ù…ØØ¨Øª Ùˆ ØŒ تا Ú†ÛŒ به Ú…Ù‡ غوښتل ما به راوړل . اوس زما يوه نيكى كمه ده كه يوه نيكى Ø±Ø§ÙƒÚ“Û ØŒ زما ټول مشكل ØÙ„یږي ØŒ خو دا به هم انكار وكړى .
رابه سي Ø®Ù¾Ù„Û Ù…ÙˆØ± ته او دلته به ÛŒÛ Ù¾ÙˆØ® يقين وي Ú†Û Ù…ÙˆØ± به Ù…Û ØØªÙ…Ø£ نيكى راكوي ØŒ ÚÚ©Ù‡ Ú†ÛŒ په دنيا ÙƒÛ Ù¾Ø± ما Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ú‰ÛØ±Ù‡ مهربانه وه ØŒ زه ورÚÙ… مور ته Ù…Û . کله Ú†ÛŒ مور ته راسي ØŒ ورته وبه وايي Ù…ÙˆØ±Ø¬Ø§Ù†Û ! زه ستا زوى يم ØŒ ستا د سترګو تور يم ØŒ ستا د زړه ټوټه يم ØŒ ماته يوه نيكى راكړه . كه ÛŒÛ Ø±Ø§ Ù†ÙƒÚ“Û Ø²Ù‡ جهنم ته ÚÙ… . مور به ÙŠÛ Ø§Ù†ÙƒØ§Ø± وكړى خو دغه Úوان به په زور سره Ú†ØºÛ ÙˆÙ‡Ù‰ ØŒ Ù…ÙˆØ±Ø¬Ø§Ù†Û ! ستا زوى ستا Ù…Ø®Û ØªÙ‡ ÙØ±ÙŠØ§Ø¯ كوي ØŒ ستا Ù…Ø®Û ØªÙ‡ ژړا كوي ØŒ يوه نيكى غواړي ØŒ Ù…ÙˆØ±Ø¬Ø§Ù†Û ! پر خپل زوى Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ù„Ú– مهرباني او زړه سوﺉ وكه . پر خپل زوى Ø¨Ø§Ù†Ø¯Û Ø±ØÙ… وكه ØŒ خپل زوى ته خو وګوره ØŒ Ù…ÙˆØ±Ø¬Ø§Ù†Û ! په دنيا ÙƒÛ Ø¨Ù‡ زه تا Ú«Ø±Ù…Û ØªÙ‡ هم نه درولم ØŒ خو اوس جهنم ته ÚÙ… ØŒ ØµØ±Ù ÙŠÙˆÛ Ù†ÙŠÙƒÛ ØªÙ‡ ضرورت لرم ØŒ يوه نيكي راكه .
د دومره سوالونو او زاریو سره سره به ÛŒÛ Ù…ÙˆØ± هم انكار كوي او نيكى به نه وركوي . وروسته به الله تعالی ته خالی لاس ورÚÛŒ Ú…Ùˆ Ú†ÛŒ وروسته به الله تعالی دا ضرورت ورپوره Ú©Ú“ÛŒ .
هو ØŒ هر انسان تنها زوکیږی ØŒ همداسی تنها به د الله تعالی ØØ¶ÙˆØ± ته ØØ§Ø¶Ø±ÛŒÚ–ÛŒ او د خپلو اعمالو ØØ³Ø§Ø¨ به ورکوی او هیڅ Ø´ÛŒ به ÛŒÛ Ù‡Ù… پټ نه پاتیږی ( Ø§Ù„ØØ§Ù‚Ù‡ Ù€ Û±Û¸ ) . هغه اعمال Ú†ÛŒ موږ ÛŒÛ Ú©ÙˆÙˆ په ظاهره خو جنت ته د تللو ÙˆÚ“ نه دي . نو الله رب العزت Ø¯Û Ù…ÙˆÚ– پخپل ÙØ¶Ù„ او كرم سره جنت ته بوÚÙŠ . دا دنیا خو ÙØ§Ù†ÛŒ او د سترګو په رپ Ú©ÛŒ درومی . وخت هم د بل هر شي غوندی د الله یو امانت دی Ú†ÛŒ ضایع کول ÛŒÛ Ø®ÛŒØ§Ù†Øª ØŒ مصیبت او Ùلاکت دی . الله تعالی د ØªÙˆØ¨Û Ø¯Ø±ÙˆØ§Ø²Ù‡ خلاصه پرÛÛŒÚšÛ Ø¯Ù‡ داسی نه Ú†ÛŒ ناوخته سی او بیا په قیامت Ú©ÛŒ د مور او پلار غوندی مهربانه خپلوان هم آن یوه نیکي لا نه راکوی .
لوی او دروند عذاب
ډیر پخوا په بنی اسراییلو Ú©ÛŒ یو سړی Ùˆ Ú†ÛŒ د پیغمبر سره ÛŒÛ Ø¯Ø§Ø³ÛŒ مناقشه لرله : ما په خپل ټول عمر Ú©ÛŒ د خدای Ù†Ø§ÙØ±Ù…اني Ú©Ú“Û Ø¯Ù‡ . ډیر ګناهونه او ظلمونه Ù…ÛŒ Ú©Ú“ÙŠ دي . ډیر زیانونه Ù…ÛŒ رسولی دي . خو تر اوسه Ù…ÛŒ هیڅ تاوان نه دی لیدلی او نه هم Ú…Ù‡ عذاب راکول سوی دی . Ú©Ù‡ ګناه او ظلم سزا لری نو ولی ما ته نه ده راکول Ø³ÙˆÛ ØŸ
پیغمبر Ú…Ùˆ ورÚÛŒ وروسته ورته راغی او داسی ÛŒÛ ÙˆØ±ØªÙ‡ وویل : الله تعالی ÙØ±Ù…ایی Ú†ÛŒ ما تا ته ډیر عذابونه درکړی دي خو ته نه Ù¾ÙˆÙ‡ÛŒÚ–Û . آیا ته Ù…ÛŒ د خپل عبادت د Ø®ÙˆÚ–ÙˆØ§Ù„Û Ø§Ùˆ لذت څخه نه ÛŒÛ Ù…ØØ±ÙˆÙ… Ú©Ú“ÛŒ ØŸ آیا ستا پر مخ Ù…ÛŒ د مناجات دروازه نه ده ØªÚ“Ù„Û ØŸ آیا په آخرت Ú©ÛŒ Ù…ÛŒ د ÚšÙ‡ او مؤÙقانه ژوند امید نه دی درڅخه اخیستی ØŸ آیا له Ø¯Û Ù†Ù‡ هم لوی او دروند عذاب ØºÙˆØ§Ú“Û ØŸ
هو ØŒ الله تعالی هیڅ ظالم او هیڅ ګنهکار هم Ø¨Û Ø³Ø²Ø§ نه پریږدي . په Ø¯Û Ø¯Ù†ÛŒØ§ Ú©ÛŒ Ù„Ú– خو په آخرت Ú©ÛŒ د هغه د ګناه مطابق جزا ورکوی ( آل عمران Ù€ Û±Û¸Ûµ ) . دا Ú†ÛŒ ډیرئ کسان د الهی اوامرو او نبوي هدایاتو څخه سرکښي Ú©ÙˆÛŒ باید پوه او متوجه اوسي Ú†ÛŒ الله تعالی ÛŒÛ Ù‡Ù…Ø¯Ø§Ø³ÛŒ نه پریږدی بلکی ØØªÙ…Ø£ ÛŒÛ Ø±Ø§Ú«ÛŒØ±ÙˆÛŒ او ÚšÙ‡ ټینګ ÛŒÛ Ø±Ø§Ú«ÛŒØ±ÙˆÛŒ . الله تعالی د هری ګناه ØŒ هر ظلم او هری Ø¨Û Ø§Ù†ØµØ§ÙÛ Ø¯ جزا ستره برخه ÚÚ©Ù‡ په آخرت Ú©ÛŒ ورکوی Ú†ÛŒ Ú©Ù‡ ÛŒÛ Ù¾Ù‡ Ø¯Û Ø¯Ù†ÛŒØ§ Ú©ÛŒ ورکړي نو د Ù…ÚÚ©ÛŒ پر مخ به هیڅوک هم پاته نسی ( النØÙ„ Ù€ Û¶Û± ) . همدا علت دی Ú†ÛŒ هر Ú…ÙˆÚ© ګناه او ظلم Ú©ÙˆÛŒ خو سزا ÛŒÛ Ú˜Ø± نه وینی بلکی ورته ساتل Ø³ÙˆÛ Ø¯Ù‡ ØŒ یعنی لوی او دروند عذاب ورته معطل دی .