د نبي صلی الله علیه وسلم څخه په صØÛŒØ ØØ¯ÛŒØ« Ú©ÛŒ روایت دی Ú†ÙŠ ویلي:
من ÙØ·Ø± صائما Ùله مثل اجره، غیر انه لاینقص من اجر الصائم شیئ
یعنی چاچي د یوه روژه نیونکي کس لپاره روژه مات برابر Ú©Ú“ØŒ د هغه اجر به دومره وي Ù„Ú©Ù‡ خپل د Ø±Ú˜Û Ù†ÛŒÙˆÙ†Ú©ÙŠØŒ او په Ø¯Û Ø³Ø±Ù‡ به د روژه نیونکي کس هیڅ اجر نه کمیږي.
مطلب مونږ خپله یوه روژه په دوو، دروو او تر هر Ú…Ùˆ پوري Ú†ÙŠ وس لرو هغومره زیاتولای سو.. په مونږ Ú©ÙŠ به Úینی یوه روژه نیسي او Úیني به Ø¯ÙˆÛ Ø§Ùˆ Úیني به څلور او لس او په سي Ø´Ù…ÛØ±Ù‡ یی..
هغه داسي Ú†ÙŠ یو کس خپله روژه ونیسي او خپل په کور Ú©ÛŒ روژه ماته Ú©Ú“ÙŠØŒ نو Ø¯Û Ø³Ú“ÙŠ ته خو خپلي د ÛŒÙˆÛ Ø±ÙˆÚ˜Û Ø«ÙˆØ§Ø¨ ورسید، او اجر ÛŒÛ ÛŒÙˆ ÙˆÚ“..
خو هغه کس Ú†ÙŠ خپل روژه مات ÛŒÛ Ø¯ بل سره شریک Ú©Ú“ØŒ د بل Ø±ÙˆÚ˜Û Ù†ÛŒÙˆÙ†Ú©ÙŠ کس سره ÛŒÛ Ù…Ø±Ø³ØªÙ‡ وکړه، هغه ته ÛŒÛ Ø±ÙˆÚ˜Ù‡ مات برابر Ú©Ú“ØŒ نو Ø¯Û Ú©Ø³ خو یوه خپله روژه Ù†ÛŒÙˆÙ„ÛØŒ Ø¯Ù‡ØºÛ Ø§Ø¬Ø± ورته ورسید، او د ÛŒÙˆÛ Ø±ÙˆÚ˜Û Ø§Ø¬Ø± ÛŒÛ Ù¾Ù‡ روژه مات باندي ÙˆÚ«Ù¼Û.. خو په Ø¯Û Ú©ÙŠ به دهغه کس Ø±ÙˆÚ˜Û Ø§Ùˆ ثواب ته هیڅ تاوان نه رسیږي Ú†ÙŠ دده په رزق ÛŒÛ Ø±ÙˆÚ˜Ù‡ ماته کړه، بلکي هغه به د خپلي Ø±ÙˆÚ˜Û Ù…Ú©Ù…Ù„ اجر اخلي..
نو اوس Ú©Ù‡ یو Ú…ÙˆÚ© د لسو کسانو روژه مات برابر Ú©Ú“ÙŠØŒ نو تاسو ØØ³Ø§Ø¨ ولګوی، یوه ÛŒÛ Ø®Ù¾Ù„Ù‡ روژه او لس ÛŒÛ Ù†ÙˆØ±ÙŠ Ø±ÙˆÚ˜Û Ø´ÙˆÙ„Û.. او داسي ØØ³Ø§Ø¨ په سي Ù„Ú«ÙˆÛØŒ Ú†ÙŠ هر څومره وس او توان ÛŒÛ Ø¯Ø±Ù„ÙˆØ¯ هغومره اجر او هغومره روژÛ..
Ú©Ù‡ مثلا ÙØ±Ø¶ Ú©Ú“Ùˆ یو کس دومره توان لري Ú†ÙŠ هره ÙˆØ±Ú Ù„Ø³Ùˆ یتیمانو، کونډو، مسکینانو ته روژه مات برابرولای سي، او هغه دا کار ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ نو په ټوله میاشت Ú©Û Ø¨Ù‡ ÛŒÛ Ø¯ÛŒØ±Ø´ روژي خپلي نیولي وي، او دیرش په لسو Ú©ÙŠ ضرب کړه، نو د Ø¯Ø±Û Ø³ÙˆÙ‡ نورو روژو اجر به ÛŒÛ Ù¾Ù‡ خپل مال ګټلي وي..
او Ú©Ù‡ دا وس لرونکی کس دا کار ونه Ú©Ú“ÙŠØŒ یاني چاته روژه مات ورنه Ú©Ú“ÙŠ او د خدای ورکړه شوی دغه د مال نعمت خپل تر ÚØ§Ù†Ù‡ Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ وساتي، نو څومره تاوان به ÛŒÛ Ú©Ú“ÛŒ وي... د پوره Ø¯Ø±Û Ø³ÙˆÙ‡ روژو... Ú†ÙŠ لس کاله موده Ú©ÙŠ به ÛŒÛ Ø¯ÛŒ په یوازي سر ونیسي، خو Ú©Ù‡ ÛŒÛ Ø¨Ù„ Ú…ÙˆÚ© له ÚØ§Ù†Ù‡ سره شریک Ú©Ú“ÛŒ وای نو څومره ÙØ§ÛŒØ¯Ù‡ به ÛŒÛ Ú©Ú“ÛŒ وای... Ø³Ø¨ØØ§Ù† الله
په پخوا زمانو Ú©ÙŠ به علماو او نیکانو خلګو به په Ø¯Û Ø®Ø¨Ø±Ù‡ ډیره ټینګار کوه Ú†ÙŠ نور خلګ په خپل روژه مات Ú©ÙŠ شریک Ú©Ú“ÙŠ او Ú†ÙŠ تر وسه ÛŒÛ ÙˆÙŠØŒ هغومره کسانو ته روژه مات ورکړي..
د Úینو څخه روایت دی Ú†ÙŠ ویلي: Ú©Ù‡ زه لس کسه خپل ملګري کور ته دعوت Ú©Ú“Ù…ØŒ او هغوی ته روژه مات برابر Ú©Ú“Ù…ØŒ او هغه خواړه ورته پيش Ú©Ú“Ù… Ú†ÙŠ دوی ÛŒÛ Ø§Ø´ØªÙ‡Ø§ لري نو ماته تر Ø¯Û Ú‰ÛŒØ± ÚšÙ‡ خوند راکوي Ú†ÙŠ زه د اسماعیل علیه السلام د اولادو څخه لس تنه غلامان ازاد Ú©Ú“Ù….
پخوانیو علماو او نیکانو به خپل روژه مات نورو ته ساته، او هغوی به ÛŒÛ ØªØ± ÚØ§Ù† په روژه مات Ú©ÙŠ مخته کول، Ú†ÙŠ د هغو څخه د عبد الله بن عمر رضی الله عنه، داود الطائي، مالک بن دینار او د اØÙ…د بن ØÙ†Ø¨Ù„ رØÙ…هم الله ذکر په ÚØ§Ù†Ú«Ú“ÙŠ توګه کیدلای سي، ابن عمر رضي الله عنه به خو هر کله د یتیمانو او مسکینانو سره روژه مات کاوه.
ØØ³Ù† البصري او عبد الله بن المبارک رØÙ…هم الله به خپل ملګرو او مسکینانو ته په روژه Ú©ÙŠ روژه مات برابروی، او هغو ته به ÛŒÛ Ø¯ روژه مات په تقدیمولو Ú©ÙŠ ډیر زیار ایسته، او تر هغو به ÛŒÛ Ø®Ù¾Ù„Ù‡ روژه مات نه کاوه Ú†ÙŠ نور به ماړه Ø´ÙˆÛ Ù†Ù‡ وه، او دی به ÛŒÛ Ø¯ خدمت څخه خلاص شوی نه وو..
Úینو خو به ÛŒÛ Ø±ÙˆÚ˜Ù‡ مات بیخي یوازي په کور Ú©ÙŠ نا کاوه، Ú†ÙŠ بیخي به ÛŒÛ Ú…ÙˆÚ© پيدا نه کړه، نو به ÛŒÛ Ø®Ù¾Ù„ روژه مات واخیست او مسجد ته به ÛŒÛ Ù„Ù‡ ÚØ§Ù†Ù‡ سره یووړ، او هلته به ÛŒÛ Ù„Ù‡ خلګو سره په Ú«Ú‰Ù‡ روژه مات ÙˆÚ©Ú“.
دا روایت تر ډیره اوس هم زمونږ په کلیو او ښارونو کي پاته دی، چي ډیر ښه عادت دی، او د هغه کلي چي دا روایت په کښي ژوندی دی، پر ښه خوی او سخا دلالت کوي.
خو دا کار باید یوازي او یوازي باید د خدای لپاره وسي، نه په کلي او مسجد Ú©ÙŠ د خلګو تر Ù…Ù†Ú Ø¯ ÚØ§Ù† ښووني لپاره، او نه باید داسي وسي Ú†ÙŠ د مسجد لپاره یا روژه نیونکو لپاره یو قسم خواړه او د ÚØ§Ù† لپاره بل قسم خواړه خوښ Ú©Ú“ÙŠØŒ بلکي هر سړی باید کوشش ÙˆÚ©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ خپل تر ÚØ§Ù† بل مخته Ú©Ú“ÙŠØŒ او ÚšÙ‡ خواړه خپل ورور ته پیش Ú©Ú“ÙŠØŒ او کوشش ÙˆÚ©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ Ù„Ú– تر Ù„Ú–Ù‡ په روژه Ú©ÙŠ د مسکینانو نسونه ماړه Ú©Ú“ÙŠØŒ پر یتیمانو او کونډو پوښتنه ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ د بندیانو او Ù…Ø³Ø§ÙØ±Ùˆ خلګو د ØØ§Ù„ څخه ÚØ§Ù† خبر Ú©Ú“ÙŠØŒ او خپل تر وسه کوشش ورسره ÙˆÚ©Ú“ÙŠ.
دا دنیا د عمل دنیا ده، او د Ø±ÙˆÚ˜Û Ù…ÛŒØ§Ø´Øª د نیکو اعمالو لپاره تر ټولو ÚšÙ‡ موسم دی، نو باید هر کس او هر سړی خپل ټول توان په کار واچوي، او Ø¯Ø¯Û Ù…ÙˆØ³Ù… څخه Ú†ÙŠ څومره ګټه پورته کولای سي پورته ÛŒÛ Ú©Ú“ÙŠØŒ ÚÚ©Ù‡ Ú†ÙŠ دا دنیا او دا روژه ØªÛŒØ±ÛØ¯ÙˆÙ†Ú©ÙŠ Ø¯Ù‡ØŒ خو ګټه ÛŒÛ Ù¾Ø§ØªÙ‡ کیدونکي ده، داسي ګټه Ú†ÙŠ په ÙˆØ±Ú Ø¯ Ù…ØØ´Ø± به زمونږ په کار راÚÙŠ او په ÙˆØ±Ú Ø¯ Ù…ØØ´Ø± به مونږ په ویاړو.
رخصت درڅخه اخلم، خو Ú«ÙˆØ±Û Ù¾Ù‡ یاد لرئ Ú†ÙŠ Ú…ÙˆÚ© دي دا نه وايي Ú†ÙŠ زما نو Ú…Ù‡ په وس پوره دي، دا خو د مالدارو خلګو کار دی، د هغو په وسه پوره دی، خو زه تاسو ته یوه قاعده در ÚšÙ‡ یم Ú©Ù‡ مو پام ورته ÙˆÚ©Ú“ØŒ نو خپله به د مسکین په صدقه ورکولو Ú©ÙŠ د خان سړي د ØµØ¯Ù‚Û Ø³Ø±Ù‡ توپير ووینئ، او درته معلومه به سي Ú†ÙŠ د مسکین سړي صدقه څومره ارزښتناکه او څومره اجر لرونکي ده، هغه داسي Ú†ÙŠ تاسو Ùکر وکړئ، یو خان سړی دی، هغه په لکاو Ù¾ÛŒØ³Û Ù„Ø±ÙŠØŒ مثلا سل Ù„Ú©Ù‡ به ÙØ±Ø¶ کړو، هغه د سلو لکونو څخه یو Ù„Ú© Ø±ÙˆÙ¾Û ØµØ¯Ù‚Ù‡ کوي، او بل طر٠ته به وګورو Ú†ÙŠ یو مسکین سړی دی، هغه دوه زره Ø±ÙˆÙ¾Û Ù„Ø±ÙŠØŒ د دوه زرو څخه یو زر روپئ صدقه کوي...
Ú©Ù‡ په پورته ØØ³Ø§Ø¨ Ú©ÙŠ وګورو نو معلومه خبره ده Ú†ÙŠ خان سړي زیاتي Ù¾ÛŒØ³Û Ø®ÛŒØ±Ø§Øª Ú©Ú“ÙŠØŒ او داسي معلومیږي Ú†ÙŠ ثواب به هم د هغه زیات وي، خو زه وایم Ú†ÙŠ د مسکین سړي Ú†ÙŠ یوازي زر Ø±ÙˆÙ¾Û ÙŠÛ Ø®ÛŒØ±Ø§Øª Ú©Ú“ÙŠ د هغه ثواب زیات دی، او هغه داسي Ú†ÙŠ Ú«ÙˆØ±Û Ø¯Û Ù…Ø³Ú©ÛŒÙ† سړي خپل د ټولي Ø´ØªÙ…Ù†Û Ú…Ø®Ù‡ نیمه ØØµÙ‡ خیرات Ú©Ú“ÛØŒ او دابل Ú†ÙŠ ډیري Ù¾ÙŠØ³Û Ù„Ø±ÙŠØŒ هغه د خپلي Ø´ØªÙ…Ù†Û Ú…Ø®Ù‡ سلمه ØØµÙ‡ خیرات Ú©Ú“ÛØŒ نو د سلمي ØØµÛ او نیمي ØØµÛ ÙØ±Ù‚ دی، نو اوس تاسو خپله Ùیصله وکړئ Ú†ÙŠ د چا ثواب به ډیر وي.
او همداسي د خوراک او چښاک مسله ده، Ú©Ù‡ یو سړی زر Ú‰ÙˆÚ‰ÛŒ صدقه کولای سي، او هغه سل Ú‰ÙˆÚ‰ÛŒ خیراته وي، او ته یوه Ú‰ÙˆÚ‰Û Ù„Ø±ÙŠØŒ او نیمه دي خیرات کړه، نو د هغه سل Ú‰ÙˆÚ‰Û Ù‡ÛŒÚ… کله ستا د نیمي Ú‰ÙˆÚ‰Û Ø³Ø± نه سي راوړلای.
او ګورئ په یاد لرئ Ú©Ù‡ یوازي د ÚØ§Ù† روژه مات Ù„Ø±ÛØŒ دوهم کس درسره شریک کړه، او Ú©Ù‡ ددو کسانو روژه مات Ù„Ø±ÛØŒ کوشش ÙˆÚ©Ú“Ù‡ Ú†ÙŠ دریم په Ú«Ú‰ Ú©Ú“ÛØŒ او Ú©Ù‡ د درو Ù„Ø±Û Ú©ÙˆØ´Ø´ ÙˆÚ©Ú“Ù‡ Ú†ÙŠ څلورم په Ú«Ú‰ Ú©Ú“Û... ÚÚ©Ù‡ Ú†ÙŠ نبي صلی الله علیه وسلم ÙØ±Ù…ایلي Ú†ÙŠ د یوه کس خوراک د دوو بسیږي، او دوو کسانو خوراک د درو بسیږي، او د درو کسانو خوراک د څلورو بسیږي..
نو هیڅ کله باید داسي ونه شي Ú†ÙŠ مونږ د درو کسانو خوراک ÚØ§Ù†ØªÙ‡ کښیږدو او په یوازي سر ÛŒÛ ØªØ± ÚØ§Ù† تیر کړو، دا ÙˆØ±ÚØŒ دا روژه، دا روژه مات، او دا Ù¾ÙŠØ´Ù„Ù…Û Ø¨Ù‡ تیر سي، خو مونږ ته به هیڅ هم پاته نه سي، او Ú©Ù‡ چیري مونږ نور له ÚØ§Ù†Ù‡ سره شریک کړو، نو هم به دا ÙˆØ±ÚØŒ روژه او Ù¾ÙŠØ´Ù…Ù„Û ØªÛŒØ± سي، خو مونږ به Ø®ÙˆØ´ØØ§Ù„Ù‡ یو، مونږ به خپل د اخیرت لپاره یو توښه برابره Ú©Ú“Û ÙˆÙŠØŒ مونږ به په هغه نازیږو، او مونږ به هغه خپل د اخیرت لپاره د خلاصون یو ذریعه بولو، او همداسي به وي ان شاء الله.
ایا ØºÙˆØ§Ú“Û Ú†ÙŠ د نبي علیه الصلاة والسلام په شهادت باندي ملایکي پر تا باندي د Ø±ÙˆÚ˜Û Ø¯ مبارکي میاشتي ټولي Ø´Ù¾Û Ù¾Ø± تاسو درود ووايي، او ایا ØºÙˆØ§Ú“Û Ú†ÙŠ جبریل علیه السلام د لیلة القدر په مبارکه شپه Ú†ÙŠ د زور میاشتو سره سمون خوري، ستاسو سره Ù…ØµØ§ÙØÙ‡ ÙˆÚ©Ú“ÙŠØŒ یانی لاس په لاس Ú©ÙŠ درکړي، نو د روژه نیونکي کس ته روژه مات برابر Ú©Ú“Ù‡- ایا تر Ø¯Û Ù‡Ù… زیات غواړÛ
نبي صلی الله علیه وسلم ÙØ±Ù…ايي: من ÙØ·Ø± صائما ÙÙŠ شهر رمضان من کسب ØÙ„ال صلت علیه الملائکة لیالي رمضان کلها، ÙˆØµØ§ÙØÙ‡ جبریل لیلة القدر، ومن ØµØ§ÙØÙ‡ جبریل علیه السلام یرق قلبه وتکثر دموعه.
چاچي د Ø±ÙˆÚ˜Û Ù¾Ù‡ میاشت Ú©Û ÛŒÙˆ روژه لرونکي کس ته روژه مات په خپل ØÙ„ال مال برابر Ú©Ú“ØŒ د Ø±ÙˆÚ˜Û Ø¯ میاشتي ټولي Ø´Ù¾Û Ù…Ù„Ø§ÛŒÚ©ÙŠ پر هغه درود وايي، او جبريل علیه السلام به د لیلة القدر په شپه د هغه سره Ù…ØµØ§ÙØÙ‡ کوي، او د هغه Ù†ÚšÙ‡ به داوي Ú†ÙŠ په هغه شپه به ددغه کس زړه Ù†Ø±Û Ú©ÛŒÚ–ÙŠØŒ او اوښکي به ÛŒÛ ØªÙˆÛŒÛŒÚ–ÙŠ.
Ø³Ø¨ØØ§Ù† الله تر Ø¯Û Ù‡Ù… غټ انعام سته، چیري مونږ او چیري د ملایکو درود، او چیري د جبريل علیه السلام سره Ù…ØµØ§ÙØÙ‡ او هغه هم د لیلة القدر په شپه.. بیشکه تر Ø¯Û Ù„ÙˆÛŒ انعام نسته.
د ابو سعید الخدري رضي الله عنه څخه روایت دی Ú†ÙŠ ÙØ±Ù…ايي: أيما مؤمن سقى مؤمنا شربة على ظمأ، سقاه الله يوم القيامة من الرØÙŠÙ‚ المختوم. وأيما مؤمن أطعم مؤمنا على جوع، أطعمه الله من ثمار الجنة ...
هر مؤمن کس Ú†ÙŠ بل مؤمن مسلمان ورور ته د تندي په وخت اوبه ÙˆØ±Ú©Ú“ÛØŒ د هغه تنده به خدای پاک د قیامت په ورخ په الرØÛŒÙ‚ المختوم (پاکي صاÙÙŠ اوبه Ú†ÙŠ په پاکوالي او ØµÙØ§ÙŠÙŠ Ú©ÙŠ به ÛŒÛ Ù‡ÛŒÚ… Ø´Ú© نه وي) ماته Ú©Ú“ÙŠ او هر هغه مؤمن Ú†ÙŠ خپل مؤمن مسلمان ورور ته ÛŒÛ Ø¯ لوږي په وخت خوراک ورکړ، خدای پاک به د هغه خوراک د جنت Ù…ÛŒÙˆÛ Ú©Ú“ÙŠ.
ظاهره خبره ده کله Ú†ÙŠ نبي صلی الله علیه وسلم خپل Ø§ØµØØ§Ø¨Ùˆ کرامو ته د روژه مات ورکولو دا ثوابونه او اجرونه بیانول، نو Úینو ØµØØ§Ø¨Ù‡ وو ته به دا سوال پیدا کیدی Ú†ÙŠ مونږ خو Ú…Ù‡ نه لرو، نو مونږ به Ú…Ù‡ کوو، ÚÚ©Ù‡ Ú†ÙŠ په هغه وخت Ú©ÙŠ به ØµØØ§Ø¨Ù‡ په مالي Ù„ØØ§Ø¸ ډیر کمزوري وه، او چاچا خو به د ماښام ګوله نه درلوده، Ú†ÙŠ په هغو Ú©ÙŠ به Úیني مشران ØµØØ§Ø¨Ù‡ رضي الله عنهم هم شامل وه، نو هغوی د رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه پوښتنه وکړه، او ÙˆÛ ÙˆÛŒÙ„ Ú†ÙŠ ای رسول الله په مونږ Ú©ÙŠ خو داسي کسان شته Ú†ÙŠ په ÚØ§Ù† پوري ØÛŒØ±Ø§Ù† دي، هغوی دومره وس نه لري Ú†ÙŠ د نورو د روژه مات بندوبست ÙˆÚ©Ú“ÙŠ.
رسول الله صلی الله علیه وسلم ورته ÙˆÙØ±Ù…ایل: " يعطي الله هذا الثواب لمن ÙØ·Ø± صائماً، على مذقة لبن، أو تمرة، أو شربة ماء، ومن سقى صائماً سقاه الله من ØÙˆØ¶ÙŠ Ø´Ø±Ø¨Ø© لا يظمأ بعدها، ØØªÙ‰ يدخل الجنة" (رواه البيهقي وابن خزيمة وابن ØØ¨Ø§Ù†).
دا ثواب الله جل جلاله هغه ته ورکوي Ú†ÙŠ روژه لرونکي کس ته د روژه مات لپاره یو Ú…Ù‡ ورکړي، Ú©Ù‡ هغه د شیدو یو Ú…Ú©Ù„ هم وي، Ú©Ù‡ هغه یوه خرما هم وي، Ú©Ù‡ هغه د اوبو یو غړپ هم وي، او چا Ú†ÙŠ د روژه لرونکي کس تنده ماته کړه، الله جل جلاله به د قیامت په ÙˆØ±Ú Ø¯ هغه تنده زما په ØÙˆØ¶ کوثر ماته Ú©Ú“ÙŠØŒ او هغه به ÙŠÛ Ø¯Ø§Ø³ÙŠ تنده ور ماته Ú©Ú“ÙŠ Ú†ÙŠ بیابه جنت ته تر Ø¯Ø§Ø®Ù„ÛØ¯Ùˆ پوري بیا د تندي Ø§ØØ³Ø§Ø³ ونه Ú©Ú“ÙŠ.
Ø³Ø¨ØØ§Ù† الله تر Ø¯Û Ù‡Ù… سړی د زیات اجر تمه کولای سي او Ø¯Ø¯Û ÙˆØ±ÙˆØ³ØªÙ‡ هم Ú…ÙˆÚ© ÚØ§Ù†ØªÙ‡ عذرونه لټولای سي، نه هیڅ کله نه، مونږ هیڅ عذر نه لرو، بی له Ø¯Û Ú†ÙŠ په کار لاس واچوو، او Ø¯Ø¯Û Ø¨Ø±Ú©Øª ناک موسم څخه ژر تر ژره او Ú†ÙŠ څومره مو په وس وي، هغومره ګټه پورته Ú©Ú“Ùˆ.
والسلام